ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το παρόν Σχέδιο υλοποιείται με βάση τις κατευθύνσεις του Νόμου 4957/2022, στο πλαίσιο της πράξης «Μονάδα Στρατηγικού Σχεδιασμού Πανεπιστημίου Πελοποννήσου» η οποία έχει ενταχθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση 2014-2020» με κωδικό MIS 5184856. Το Σχέδιο περιλαμβάνει αναλυτικά τις εξής διαστάσεις:

1. Αποτύπωση των βασικών στοιχείων του Τμήματος
2. Αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης σε κεντρικούς πυλώνες, όπως είναι η εκπαίδευση, η έρευνα, οι υποδομές και οι υπηρεσίες
3. Χαρτογράφηση των δυνατών και αδύναμων σημείων του Τμήματος σε συνδυασμό με το ευρύτερο περιβάλλον,
4. Αποτύπωση των στρατηγικών στόχων του Τμήματος 

Κεφάλαιο 1: Παρουσίαση του Τμήματος

Το Τμήμα Επιστήμης Διατροφής και Διαιτολογίας (ΤΕΔΔ) ιδρύθηκε στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου το Μάιο 2019 (άρθρο 46, παρ. 1-στ) του ν. 4610/2019, ΦΕΚ Α’ 70/07.05.2019). Το Τμήμα εντάσσεται στη Σχολή Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και εδρεύει στην Καλαμάτα (Αντικάλαμος). Αποτελεί το μοναδικό Πανεπιστημιακό Τμήμα σε δύο διοικητικές περιφέρειες, Πελοπόννησο και Δυτική Ελλάδα, που θεραπεύει τα αντικείμενα της «Διατροφής» και της «Διαιτολογίας». Το πρόγραμμα προπτυχιακών σπουδών του τμήματος εγκρίθηκε τον Αύγουστο του 2019 από τη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου (Απόφαση 8 /22.08.2019, Συνεδρίαση 156) και το τμήμα δέχτηκε φοιτητές για πρώτη φορά το ακαδημαϊκό έτος 2019-2020.

 

Η ίδρυση του Τμήματος αντανακλά τα σύγχρονα δεδομένα και τις ανάγκες της Ελληνικής κοινωνίας σε σχέση με το επάγγελμα του/της διαιτολόγου- διατροφολόγου, καθώς η αντίληψη και στάση ως προς τη σημασία της διατροφής καθώς και του ρόλου του/της διαιτολόγου, έχει επαναπροσδιοριστεί και αναβαθμιστεί. Αποστολή του Τμήματος είναι η καλλιέργεια και η προαγωγή της Επιστήμης της Διαιτολογίας-Διατροφής και η κατάρτιση επιστημόνων που θα την εφαρμόζουν, με στόχο τη βελτίωση των διατροφικών συνηθειών και της διατροφικής κατάστασης τόσο μεμονωμένων ατόμων όσο και ομάδων του πληθυσμού, υγιών ή ασθενών, σε όλο το εύρος των ηλικιών και στις διαστάσεις τόσο της πρόληψης όσο και της θεραπείας. O ανωτέρω τομέας σπουδών είναι διεπιστημονικός και εντάσσεται στην ευρύτερη γνωστική περιοχή των Επιστημών Υγείας (0915 - "Therapy and Rehabilitation"), όπως αυτό προσδιορίζεται στην ταξινόμηση ISCED-F 2013 της UNESCO).

 

Στο Τμήμα Επιστήμης Διατροφής και Διαιτολογίας υπηρετούν 4 μέλη ΔΕΠ (1 Καθηγητής και 3 Επίκουροι Καθηγητές) και 2 μέλη διδακτικού προσωπικού (1 ΕΕΠ και 1 ΕΔΙΠ). Επισημαίνεται ότι 1 μέλος ΔΕΠ έχει εκλεγεί και βρίσκεται σε διαδικασία διορισμού ενώ άλλα 2 μέλη ΔΕΠ βρίσκονται στη διαδικασία εκλογής. Στο Τμήμα υπηρετούν επίσης 2 μόνιμα μέλη Διοικητικού προσωπικού ανώτατης εκπαίδευσης. Οι εκπαιδευτικές ανάγκες του Τμήματος εξυπηρετούνται επίσης από μέλη ΔΕΠ συνεργαζόμενων Τμημάτων, καθώς και από νέους/νέες επιστήμονες με το καθεστώς εντεταλμένων διδασκόντων και/ή Ακαδημαϊκής εμπειρίας. 

Κύρια αποστολή του Τμήματος είναι να καταρτίσει κατάλληλα τους/τις φοιτητές/τριες στα γνωστικά αντικείμενα της Διατροφής και της Διαιτολογίας μέσω της διδασκαλίας και της ερευνητικής δράσης και να διαμορφώσει υπεύθυνους πολίτες που θα σέβονται τη διαφορετικότητα και θα αντιμετωπίζουν με ευαισθησία τις κοινωνικές ανάγκες. Η ένταξη της πρακτικής άσκησης στο πρόγραμμα σπουδών εφοδιάζει τους/τις φοιτητές/τριες με την απαραίτητη γνώση και τις αναγκαίες δεξιότητες για την υποστήριξη της επιστημονικής και επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας. Παράλληλα με την εκπαίδευση των φοιτητών/τριών, το ΤΕΔΔ αποσκοπεί στην προώθηση της έρευνας και των διεθνών συνεργασιών σε τομείς που αφορούν στη Διατροφή και Διαιτολογία. 

 

Κεφάλαιο 2: Παρουσίαση της Υφιστάμενης Κατάστασης

Εκπαίδευση

Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών (ΠΠΣ)

Το Τμήμα Επιστήμης Διατροφής και Διαιτολογίας υλοποιεί ένα σύγχρονο και εναρμονισμένο προς το πρότυπο του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης πρόγραμμα προπτυχιακών σπουδών που έχει διαμορφωθεί μετά από διαβούλευση με Διεθνείς και Εγχώριους Αναγνωρισμένους Φορείς. Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα προπτυχιακών σπουδών εφοδιάζει τους αποφοίτους με τα απαραίτητα προσόντα (γνώσεις/δεξιότητες/ικανότητες, επιπέδου 6 σύμφωνα με το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων Ανώτατης Εκπαίδευσης: http://proson.eoppep.gr/el/Qualifications/Details/1698) και έχει σχεδιαστεί κατά τρόπο που να καλύπτονται πλήρως οι προϋποθέσεις (περιεχόμενο μαθημάτων και είδος/ώρες Πρακτικής Άσκησης), που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συλλόγων Διαιτολόγων (European Federation of Associations of Dietitians, EFAD) ως προς τα προσόντα που πρέπει να έχουν οι απόφοιτοι Τμημάτων Διαιτολογίας για να αναγνωρίζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να μπορούν να απασχολούνται σε όλες τις χώρες τις Ευρώπης. Αντίστοιχα, το ΠΠΣ καλύπτει τις προδιαγραφές των ικανοτήτων που έχει θέσει το Συμβούλιο Επαγγελμάτων Υγείας & Φροντίδας του Ηνωμένου Βασιλείου (Health & Care Professions Council, HCPC) για το επάγγελμα του διαιτολόγου, αλλά και όλα τα πρότυπα για το πρόγραμμα σπουδών και τις μαθησιακές δραστηριότητες που περιγράφει η Αμερικανική Ακαδημία Διατροφής & Διαιτολογίας (Academy of Nutrition & Dietetics) ως προϋποθέσεις για την αναγνώριση Προγραμμάτων Σπουδών Διαιτολογίας της αλλοδαπής. Σύμφωνα με το «Ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς και συσσώρευσης ακαδημαϊκών μονάδων» (ECTS), το ΠΠΣ έχει διαμορφωθεί στα 240 ECTS με 30 ΕCTS/εξάμηνο σπουδών, των οποίων η κατανομή στα μαθήματα πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με το φόρτο εργασίας των φοιτητών. 
 

Το ΠΠΣ χαρακτηρίζεται από συνοχή και λειτουργικότητα. Έχει σχεδιαστεί κατά τρόπο που να ικανοποιεί και να καλύπτει τις τρέχουσες επιστημονικές εξελίξεις στα γνωστικά αντικείμενα που θεραπεύονται στο Τμήμα, όπως επίσης και τις συνεχώς εξελισσόμενες ανάγκες της κοινωνίας. Αναλυτικά, το ΠΠΣ στοχεύει στην προαγωγή των γνώσεων στα ευρύτερα γνωστικά αντικείμενα της Επιστήμης Διατροφής και Διαιτολογίας, ήτοι διατροφικές ανάγκες ατόμων ή ομάδων του πληθυσμού, κλινική διαιτολογία, διατροφή στα στάδια της ζωής του ανθρώπου, διατροφή στην άσκηση και στον πρωταθλητισμό, ο ρόλος των λειτουργικών τροφίμων στη διατροφή, βιώσιμη διατροφή, διατροφή και δημόσια υγεία, διατροφική αγωγή και προαγωγή υγείας, διατροφική συμπεριφορά, διατροφογενετική, ψυχολογία της διατροφής, και έρευνα στη διαιτολογία. Για το λόγο αυτό, αρκετά από τα μαθήματα του προγράμματος αναπτύσσονται και διαμορφώνονται έτσι ώστε να ικανοποιούν τις συγκεκριμένες ανάγκες γνώσεων και ικανοτήτων που απαιτεί ο ιδιωτικός και ο δημόσιος τομέας. Επιπλέον, το πρόγραμμα σπουδών, όπως έχει διαμορφωθεί, παρέχει τα απαραίτητα γνωστικά εφόδια σε όσους/όσες επιθυμούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους παρακολουθώντας προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών ή συνεχίζοντας σε διδακτορικά προγράμματα σπουδών σε Τμήματα της ημεδαπής ή της αλλοδαπής. 
 

Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών (ΠΔΣ)

Το ΤΕΔΔ προσφέρει τη δυνατότητα εκπόνησης διδακτορικής και μεταδιδακτορικής έρευνας από το Ακαδ. έτος 2021-2022. Κατά το ακαδ. έτος 2023-24, το ΠΔΣ του Τμήματος αριθμεί 6 εγγεγραμμένους διδακτορικούς φοιτητές/τριες (εν ενεργεία υποψήφιους/ες διδάκτορες) και 1 υποψήφια μεταδιδακτορική φοιτήτρια σε γνωστικά αντικείμενα τα οποία είναι σε αντιστοιχία με τα ερευνητικά ενδιαφέροντα των μελών ΔΕΠ του Τμήματος. Η ελκυστικότητα του Τμήματος είναι σταθερά ικανοποιητική δεδομένου ότι κάθε έτος (2019 και μετά) καλύπτονται όλες οι θέσεις εισακτέων ενώ αυξάνονται σημαντικά οι εισροές φοιτητών μέσω μετεγγραφών από άλλα Ιδρύματα. Γενικά παρατηρείται συγκράτηση του φοιτητικού πληθυσμού που εισάγεται στο Τμήμα με υψηλό ποσοστό ενεργών προπτυχιακών φοιτητών. 
 

Έρευνα

Κύριος σκοπός, άμεσα συνδεδεμένος με το προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών, είναι η διενέργεια επιστημονικής έρευνας υψηλού επιπέδου, η προώθηση ερευνητικών συνεργασιών και η αξιοποίηση και διάχυση των αποτελεσμάτων της έρευνας που παράγεται από τα μέλη του Τμήματος (μέλη ΔΕΠ, ερευνητικό προσωπικό και φοιτητές) προς όφελος της επιστήμης αλλά και της κοινωνίας. Τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος συμμετέχουν συνολικά σύμφωνα με το Google Scholar, σε 309 εργασίες, εκ των οποίων οι 120 αφορούν την τελευταία πενταετία, με συνολικό αριθμό αναφορών 22950, εκ των οποίων οι 13682 αφορούν την τελευταία πενταετία.

Υποδομές και Υπηρεσίες

 Το τμήμα στεγάζεται σε σύγχρονες κτηριακές υποδομές μέσα σε μία συνολική έκταση 18000 τ.μ. του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου στον Αντικάλαμο Καλαμάτας. Η διάθεση και η κατανομή των χώρων καθορίζεται από την Πρυτανεία. Για την ανάπτυξη του ερευνητικού και διδακτικού έργου του ΠΠΣ διατίθενται: 
 

1. Αίθουσες διδασκαλίας και Αμφιθέατρα
2. Εργαστήρια Διδασκαλίας και Έρευναας

Όλοι οι εργαστηριακοί χώροι χρησιμοποιούνται τόσο για την εκπαίδευση προπτυχιακών φοιτητών/τριών όσο και για την εκπόνηση ερευνητικών Πτυχιακών Εργασιών από τους φοιτητές/τριες. 
Το Τμήμα διαθέτει έμπειρο και εξειδικευμένο διοικητικό προσωπικό (ήτοι 2 άτομα στη Γραμματεία), το οποίο διαθέτει τίτλους σπουδών ανώτατης εκπαίδευσης σε αντικείμενα συναφή των καθηκόντων τους. Το διοικητικό προσωπικό ενδεικτικά υποστηρίζει τις συνεδριάσεις της Συνέλευσης του Τμήματος, τις διαδικασίες εκλογής, μονιμοποίησης ή εξέλιξης μελών Δ.Ε.Π. του Τμήματος, τις διαδικασίες πρόσληψης λοιπού διδακτικού προσωπικού μόνιμου ή εξωτερικών συνεργατών (Εντεταλμένοι Διδάσκοντες, Ακαδημαϊκοί Υπότροφοι κλπ), την οργάνωση και διαχείριση φοιτητικών θεμάτων του Α’ και Γ’ Κύκλου Σπουδών, οικονομικά θέματα και υλοποίησης προμηθειών, την υποστήριξη της ιστοσελίδας του Τμήματος καθώς και δράσεων προβολής και εξωστρέφειας του Τμήματος (ενημερωτικές εκδηλώσεις, επιστημονικές ημερίδες κ.α.). Η Διεύθυνση Ανθρώπινου Δυναμικού του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου υλοποιεί μέσω του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης επιμορφωτικά προγράμματα για τους διοικητικούς υπαλλήλους. 

 

Κεφάλαιο 3: Ανάλυση SWOT του Τμήματος Επιστήμης Διατροφής και Διαιτολογίας

Σκοπός της ανάλυσης SWOT (Strengths Weaknesses Opportunities Threats) είναι η αποτύπωση των δυνατών και αδύνατων σημείων του Τμήματος, καθώς και του εξωτερικού περιβάλλοντος, με στόχο να προσδιοριστούν τα μέτρα που χρειάζεται να ληφθούν για την βελτιστοποίηση της λειτουργίας του. 
 

Δυνατά Σημεία

• Μοναδικό Τμήμα σε δύο περιφέρειες που θεραπεύει τα αντικείμενα  της Διατροφής και της Διαιτολογίας
• Σύγχρονο ΠΠΣ
• Πρακτική Άσκηση που εκθέτει τους/τις φοιτητές/τριες σε εμπειρίες κλινικών και μη χώρων (νοσηλευτικά ιδρύματα, σχολεία, αθλητικούς συλλόγους, γηροκομεία, διαιτολογικά γραφεία). 
• Υψηλή Βαθμολογία αξιολόγησης των τελειόφοιτων από τους φορείς Πρακτικής Άσκησης 
• Ισχυρή απορρόφηση των αποφοίτων από Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών συναφών τμημάτων σε μεγάλα μητροπολιτικά κέντρα
• Άμεση επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων (ιδιαιτέρως των αριστούχων) ακόμη και πριν από τη λήψη του πτυχίου τους. 
• Το μοναδικό Τμήμα Διατροφής και Διαιτολογίας μετά το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο που γειτνιάζει γεωγραφικά με μεγάλα μητροπολιτικά κέντρα όπως η Αθήνα και η Πάτρα

Αδυναμίες

• Αναλογία διδασκομένων/διδασκόντων
• Αυξημένο διδακτικό και διοικητικό έργο για τα μέλη ΔΕΠ
• Έλλειψη υποδομών για τη λειτουργία των εργαστηρίων που απαιτούνται για τη διδασκαλία ορισμένων μαθημάτων (όπως Οργανική Χημεία, Γενική και Ανόργανη Χημεία, Χημεία ΤΡοφίμων, Βιοχημία, Βιολογία, Γενική Μικροβιολογία, Μικροβιολογία Τροφίμων)
• Ανάγκη για νέες μεγαλύτερες αίθουσες διδασκαλίας λόγω της συνεχούς αυξανόμενης εισροής φοιτητών/τριών
• Ελλιπής επάρκεια χώρων για τη λειτουργία του εργαστηρίου υπολογιστών
• Μικρή προσέλευση φοιτητών/τριών σε κάποια θεωρητικά μαθήματα

Ευκαιρίες

• Σύνδεση της ερευνητικής δδραστηριότητας του Τμήματος με την τοπική κοινωνία και συμβολή στην ανάπτυξη της τοπικής και περιφερειακής οικονομίας. 
• Δημιουργία μόνιμης Επιτροπής Εξωστρέφειας και Διεθνοποίησης για την αυξηση της εξωστρέφειας του Τμήματος μέσω ανάπτυξης συνεργασιών με Πανεπιστήμια και φορείς του εσωτερικού και εξωτερικού. 
• Σύσταση μόνιμης Επιτροπής Ερευνητικού Σχεδιασμού για την χάραξη Ερευνητικής Στρατηγικής στο Τμήμα και την αξιοποίηση ευκαιριών χρηματοδότησης για την έρευνα. 
• Δημιουργία Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών για την αύξηση της εξωστρέφειας και ισχυροποίηση του Τμήματος στην ανώτατη εκπαίδευση που θα θεραπεύει τα επιστημονικά πεδία : "Κλινική Διατροφή" και "Αθλητική Διατροφή. 
• Καταγραφόμενο ενδιαφέρον για ενίσχυση του Τμήματος από ιδιώτες δωρητές και χορηγούς.
•  Οικονομική και τουριστική ανάπτυξη της Μεσσηνίας (νέες θέσεις απασχόλησης στον αγροδιατροφικό και ιατρικό τουρισμό). 
• Φοιτητές με υποτροφίες μπορούν να αξιοποιηθούν σε ερευνητικά προγράμματα. 

 

Απειλές

• Καθυστέρηση στη στελέχωση του Τμήματος από νέα μέλη ΔΕΠ.
• Σημαντική μείωση των κονδυλίων της κρατικής χρηματοδότησης με ανασταλτικά αποτελέσματα στην προσπάθεια δημιουργίας υποδομών διδασκαλίας και έρευνας.
• Υψηλός Ανταγωνισμός στην ερευνητική δραστηριότητα τόσο σε Ευρωπαϊκό όσο και σε Εθνικό Επίπεδο. 
• Οικονομική κρίση ικανή να αποθαρρύνει υποψηφίους/ες να σπουδάσουν σε άλλη πόλη
• Αναγκαιότητα ενίσχυσης της γραμματειακής υποστήριξης του Τμήματος με την αύξηση εισροής φοιτητών/τριών. 
  
   

Κεφάλαιο 4: Παρουσίαση Στοχοθεσίας Τμήματος Επιστήμης Διατροφής και Διαιτολογίας

Οι στρατηγικοί στόχοι του Τμήματος Επιστήμης Διατροφής και Διαιτολογίας και οι δράσεις τους αρθρώνονται σε τέσσερις διαστάσεις :

A) Εκπαιδευτικό Έργο

Η εκπαίδευση νέων επιστημόνων στο χώρο της Διατροφής και της Διαιτολογίας αποτελεί πρωταρχική αποστολή του Τμήματος Επιστήμης Διατροφής και Διαιτολογίας. Στο πλαίσιο του στρατηγικού προγραμματισμού διαμορφώνονται οι στρατηγικοί στόχοι του Τμήματος αναφορικά με την ποιότητα εκπαίδευσης. Η συνεχής αναβάθμιση του εκπαιδευτικού έργου πραγματοποιείται μέσα από επιμέρους στόχους και δράσεις. 
 

Β) Ερευνητικό Έργο 

Οι επιμέρους στόχοι για τη διενέργεια επιστημονικής έρευνας υψηλού επιπέδου από τα μέλη του Τμήματος (μέλη ΔΕΠ, ερευνητικό προσωπικό και φοιτητές) αφορούν την Αύξηση της Χρηματοδότησης από ερευνητικά προγράμματα (Ευρωπαϊκά και Εθνικά), και την αύξηση στον ετήσιο αριθμό δημοσιεύσεων ανά μέλος ΔΕΠ, συνολικά σε όλες τις προβλεπόμενες από το ΟΠΕΣΠ κατηγορίες. Οι Δράσεις περιλαμβάνουν μεταξύ άλλω την Ανάπτυξη Ερευνητικών υποδομών, την Αναζήτηση πηγών χρηματοδότησης της έρευνας μέσω συνεργασιών με Τμήματα ή Πανεπιστήμια που έχουν εμπειρία σε ερευνητικά προγράμματα, τη Σύσταση μόνιμης Επιτροπής Ερευνητικού Σχεδιασμού για τη διαμόρφωση και υλοποίηση μακροχρόνιας ερευνητικής, πολιτικής και αναζήτησης πόρων κ.α. 
 

Γ) Εξωστρέφεια (σύνδεση με την κοινωνία) 

Η στενή και σταθερή διασύνδεση με την τοπική οικονομία και κοινωνία αποτελεί διαχρονικό στρατηγικό στόχο του Τμήματος. Οι ειδικοί στόχοι , για την επίτευξη αυτού του στρατηγικού στόχου, είναι μεταξή άλλων η Σύνδεση των ερευνητιών δραστηριοτήτων και αποτελεσμάτων με την τοπική κοινωνία, η Προβολή του Τμήματος στην Τοπική Κοινωνία, και η Ενίσχυση τηςστενότερης διασύνδεσης με την τοπική αγορά εργασίας μέσω αύξησης του ποσοστού των φοιτωτών του Τμήματος που συμμετέχουν στις δράσεις της πρακτικής άσκησης στην πόλη της Καλαμάτας. 
 

Δ) Διεθνοποίηση 
Στόχος του ΤΕΔΔ είναι η ενεργοποίηση των μελών ΔΕΠ για συμμετοχή τους στο εθνικό και ευρωπαϊκό ακαδημαϊκό περιβάλλον, καθώς και η κινητοποίηση των φοιτητών του για συμμετοχή σε προγράμματα κινητικότητας. Σημαντικό παράγοντα διεθνοποίησης θα αποτελέσει και η κινητικότητα του διοικητικού προσωπικού για επιμόρφωση και ανταλλαγή καλών πρακτικών διοίκησης. 
 

Για λεπτομερέστερη ανάγνωση, μπορεί κάποιος να απευθυνθεί εδώ: 

Στρατηγικός Σχεδιασμός ΤΕΔΔ.pdf